Znajdź zawartość

Choroba najczęściej dotyka stawy, skórę i tkankę podskórną. Nie zdiagnozowana i nie leczona, powoduje uszkodzenia serca. Gorączka reumatyczna jest najczęstszą na świecie przyczyną nabytych wad serca u dzieci i ludzi młodych. Kogo dotyczy gorączka reumatyczna? Wszystkich grup wiekowych, zwłaszcza dzieci w wieku przedszkolnym. Objawy gorączki reumatycznej ból, zaczerwienienie, obrzęk i uczucie ciepła w stawach, które charakterystycznie rozprzestrzenia się z jednego stawu na drugi (przemijające bóle stawów). Choroba najczęściej dotyka nadgarstki, łokcie, kolana lub kostki. Zapalenie stawów zwykle ustępuje w 10 do 14 dniach, ale bez leczenia, może przejść w stan zapalny. Charakterystyczne oznaki gorączki reumatycznej to: gorączka, zmęczenie, bladość, duszność, ból brzucha, ból w klatce piersiowej, utrata apetytu, ogólne złe samopoczucie łagodna wysypka na klatce piersiowej, plecach i brzuchu, zatrzymanie wody w organizmie, które powoduje obrzęk nóg i dolnej części pleców, małe, bezbolesne grudki pod skórą, w okolicach łokci i kolan, szybkie bicie serca, szczególnie podczas leżenia, niekontrolowane, mimowolne ruchy ramion i nóg (pląsawica) Przyczyny wystąpienia gorączki reumatycznej Od 1 do 6 tygodni przed wystąpieniem gorączki reumatycznej rozwija się infekcja gardła, spowodowana zakażeniem paciorkowcowym. Choroba jest skutkiem nieprawidłowej reakcji ustroju, tzn. odpowiedzi odpornościowej (immunologicznej) osób predysponowanych do niej genetycznie. W tych przypadkach odpowiedź immunologiczna atakuje nie tylko paciorkowca, ale również niektóre tkanki własnego ustroju. Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na gorączkę reumatyczną historia rodzinna choroby reumatycznej, złe odżywianie, nawracające zakażenia gardła paciorkowcem, niehigieniczne warunki życia Zapobieganie Zapobieganie gorączce reumatycznej polega na niezwłocznym rozpoznaniu i leczeniu paciorkowcowego zakażenia gardła antybiotykiem. Pod żadnym pozorem nie należy leczyć dziecka na własną rękę! Infekcję paciorkowcową należy potraktować odpowiednią dawką antybiotyków, przez co najmniej 10 dni, a w niektórych reumatycznych przypadkach należy zastosować długo działające antybiotyki (czasem nawet do 18 roku życia). Środki diagnostyczne obserwacja objawów, wywiad oraz badanie lekarskie, badania laboratoryjne, takie jak badania krwi, badania gardła i serca (EKG), badanie Echo 2-D, badanie rentgenowskie klatki piersiowej Możliwe powikłania Trwałe uszkodzenie zastawek serca (choroba reumatyczna serca), prowadzące do zastoinowej niewydolności serca. Leki Lekarz może przepisać: sterydy (leki przeciwzapalne) lub aspirynę, aby zmniejszyć stan zapalny, diuretyki dla zwiększania objętości wydalanego moczu, antybiotyki do walki z pozostałymi paciorkowcami oraz innymi bakteriami Przeciwdziałanie Dziecko powinno leżeć w łóżku do momentu, aż choroba ustąpi. Zazwyczaj wymagane jest leżenie przez okres od 2 do 5 tygodni, ale niektóre przypadki wymagają nawet miesięcy. Nie jest wskazane nawet wstawanie do toalety! Dieta Zalecane jest podawanie dziecku płynnych lub lekkostrawnych posiłków we wczesnym stadium choroby, a następnie stopniowe wzbogacanie posiłków prowadzące do normalnej diety o wysokiej zawartości białka, kalorii i witamin. Skontaktować się z lekarzem, gdy: Twoje dziecko ma objawy choroby reumatycznej lub gdy w trakcie leczenia występują poniższe objawy: obrzęk nóg lub pleców, duszność i problemy w oddychaniu, silne bóle brzucha, wymioty lub biegunka, gorączka, kaszel, nowe, niewyjaśnione objawy. Leki w leczeniu mogą powodować skutki uboczne, gdy leki mogą powodować skutki uboczne Choroba ta dzięki odpowiedniemu leczeniu zazwyczaj jest uleczalna. W niektórych przypadkach, gorączka reumatyczna może doprowadzić do uszkodzenia zastawek serca. Niniejszy tekst ma wyłącznie charakter edukacyjny. W przypadku każdej choroby zawsze należy konsultować się z lekarzem. Redakcja serwisu nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności za treść artykułu oraz treść komentarzy.

Najczęściej wystarczy zwykłe USG – to najlepszy miernik zdrowia malucha, ale istnieją również inne sposoby na to, aby potwierdzić, że płód rozwija się prawidłowo. Robi się je jeszcze w większości w pierwszym trymestrze ciąży. Badania te nie są koniecznością, nikt nie każe ich robić, jednak jeśli masz ponad 35 lat, w rodzinie były choroby genetyczne lub już kiedyś urodziłaś dziecko z zespołem Downa lub innymi wadami układu nerwowego, warto się im poddać. Dostaniesz skierowanie od lekarza, dzięki którym badanie to będzie bezpłatne – zrefunduje je NFZ. W innym przypadku, gdy po prostu robisz badania bo się obawiasz o zdrowie dziecka, najprawdopodobniej będziesz musiała za nie niestety zapłacić – w zależności od techniki badanie 200 do 700 zł. Rodzaje nieinwazyjnych badań prenatalnych: USG genetyczne – wykonuje się je pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży, a kolejne między 20 a 24 tygodniem. Powinno trwać około 30 minut. W tym czasie ocenia się pęcherzyk żółtkowy i ciążowy, kość nosową, pracę serca, grubość fałdu karkowego, długość kości udowej, łożysko, pępowinę i płyn owodniowy. Dzięki temu badaniu można stwierdzić m.in. zespół Downa, Turnera, Edwardsa, a także rozszczepienie podniebienia lub cewę nerwową. Po 20 tygodniu pozwala wykryć wady serca. Badanie poziomu AFP (alfafetoproteiny płodowej) we krwi matki – ten test służy do wykrycia przepukliny rdzeniowej oraz innych wad rdzenia kręgowego i mózgu. Jeśli obecna jest wada poziom alfa-fetotropiny w krwi matki jest wyższy od przeciętnej. Wtedy zostaniesz skierowana na podobne badanie lub na USG, aby wykluczyć ewentualny nieprawidłowy wynik pierwszego testu. Test potrójny (AFP, HCG i estriol) – jest ono wykonywane najczęściej między 16. a 20. tygodniem ciąży. Służy ocenie ryzyka urodzenia dziecka z aberracją chromosomową (np. z zespołem Downa, zespołem Edwardsa) oraz z otwartą wadą ośrodkowego układu nerwowego; Test PAPP-A – ocenia się w nim biochemiczne parametry krwi matki (białka PAPP-A, beta HCG) i parametrów ultrasonograficznych płodu, jest to badanie przesiewowe w kierunku zespołu Downa, Edwardsa i Patau. Kalendarz badań w ciąży Poniżej podajemy pokrótce, jak według standardów opieki okołoporodowej powinna wyglądać opieka w ciąży. Pierwsza wizyta u ginekologa powinna odbyć się najpóźniej do 10. tygodnia ciąży, a kolejne wizyty średnio co 4 tygodnie, a od około 34. tygodnia ciąży – co 2 tygodnie. Należy przestrzegać wyznaczonych terminów wizyt, nawet jeśli czujesz się dobrze. Ciążę może prowadzić zarówno lekarz ginekolog-położnik, jak i położna. W trakcie pierwszej wizyty ciążowej oprócz standardowego wywiadu lekarskiego powinnaś zostać poinformowana o możliwości wykonania badań w kierunku wad genetycznych. Jeśli ciąża jest prowadzona przez położną, powinnaś odbyć też konsultację u ginekologa. Badania w ciąży - I trymestr Badanie ginekologiczne – wykonywane w pierwszym trymestrze co miesiąc, służy m.in. kontroli prawidłowego rozwoju ciąży. Cytologia – powinna być wykonana w czasie pierwszej ciążowej wizyty u ginekologa; jest to podstawowe badanie profilaktyczne, które ma na celu sprawdzenie, czy w drogach rodnych nie ma infekcji ani żadnych innych nieprawidłowości. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi (RR) – wykonywany w czasie każdej wizyty u ginekologa; kontrola ciśnienia krwi w ciąży jest potrzebna w celu wykluczenia lub wykrycia nadciśnienia tętniczego, które nieleczone może wywołać niebezpieczne zatrucie ciążowe (objawami są wysokie ciśnienie krwi, białkomocz, obrzęki ciała). Analiza krwi (odczyn VDRL; krzepliwość i grupa krwi – jeśli nie masz odpowiedniego dokumentu potwierdzającego twoją grupę krwi; test IgG i IgM w kierunku toksoplazmozy, cytomegalii, różyczki; HbsAg na obecność wirusa WZW B; test na HIV; przeciwciała odpornościowe w przypadku ujemnego czynnika Rh) – badanie wykonuje się raz w czasie ciąży; badania te służą m.in. rozpoznaniu twojej grupy krwi; jeśli masz ujemny czynnik Rh, należy wtedy oznaczyć grupę krwi i czynnik Rh ojca dziecka, bo jeśli dziecko odziedziczy dodatnie Rh ojca, to zaistnieje konflikt serologiczny – w przypadku konfliktu serologicznego kilkakrotnie w ciąży bada się w surowicy krwi matki poziom przeciwciał anty-D i w razie potrzeby podaje się neutralizującą je immunoglobulinę (28-30 tydzień ciąży); analiza krwi pozwala też ustalić przebyte lub obecnie toczące się infekcje i rozpocząć leczenie. Morfologia krwi (hemoglobina HGB, krwinki czerwone E, krwinki białe L, płytki krwi PLT, hematokryt Ht, glukoza GTT) – wykonywana co miesiąc; morfologię krwi należy wykonać na czczo; to badanie wykrywa poważną chorobę w ciąży, jaką jest anemia – jej rozpoznanie jest powodem zmiany diety i czasem również leczenia farmakologicznego. Badanie stężenia glukozy we krwi na czczo – wykonywane na początku I trymestru ciąży w celu wykrycia lub wykluczenia cukrzycy ciężarnych; do badania należy być na czczo. Badanie ogólne moczu (barwa, przejrzystość, odczyn, ciężar właściwy, białko, glukoza, osad) – wykonywane co miesiąc; dzień przed badaniem nie jedz pokarmów wysokobiałkowych ani zawierających silny barwnik, np. buraczków; mocz do badania powinien pochodzić z pierwszej porannej porcji ze środkowego strumienia. Badanie USG – w I trymestrze wykonywane najczęściej między 11. a 14. tygodniem ciąży; na tym etapie jest to zwykle badanie USG wykonywane przez pochwę. Pomiar masy ciała – powinien być wykonywany podczas każdej wizyty u ginekologa; jeśli masz nudności i wymioty, waga może spadać. Wizyta u stomatologa – należy ją odbyć, kiedy dowiesz się o ciąży; niektóre choroby zębów i dziąseł trzeba wyleczyć, bo mogą powodować zagrożenia w przebiegu ciąży. Jeśli chorujesz na jakąś chorobę przewlekłą, konieczna może być konsultacja internistyczna/specjalistyczna. Wraz z lekarzem trzeba ustalić zmiany w leczeniu związane z ciążą, np. wyeliminować leki niekorzystne dla dziecka i zastąpić je innymi, bezpiecznymi. Jeśli w badaniu cytologicznym wyjdą nieprawidłowości, a ponadto występuje świąd pochwy, pieczenie, upławy, konieczne może okazać się dodatkowe badanie – tzw. biocenoza pochwy (badanie czystości pochwy). To badanie w ciąży pozwala określić, co wywołało proces zapalny w drogach rodnych – bakterie, grzyby czy wirusy – i podjąć odpowiednie leczenie. W I trymestrze ciąży (pomiędzy 10. a 14. tygodniem ciąży) można wykonać również test PAPP-A i test potrójny HCG (po 14. tygodniu ciąży). To badanie nie wymaga z twojej strony specjalnego przygotowania. Test PAPP-A polega na pobraniu od kobiety ciężarnej krwi i badaniu USG przezierności karkowej płodu. Badanie służy ocenieniu ryzyka chorób genetycznych u dziecka, takich jak zespół Edwardsa, Patau, Turnera czy zespół Downa. Test PAPP-A to badanie nieinwazyjne, stanowiące doskonałą alternatywę dla prenatalnej diagnostyki inwazyjnej (amniopunkcja, biopsja trofoblastu, kordocenteza) u kobiet rodzących po 35. roku życia. Kordocentezę można wykonać od 19 tygodnia ciąży. Jest to inwazyjne badanie prenatalne wykonywane pod kontrolą USG, polegające na pobraniu krwi z naczynia pępowinowego płodu, by uzyskać krew płodu do dalszych testów. Wykonuje się w diagnozowaniu wad genetycznych i choroby hemolitycznej. Amniopunkcja to badanie wód płodowych, które może być wykonane między 15. a 20. tygodniem ciąży. Polega na nakłuciu igłą jamy owodni pod kontrolą USG w celu pobrania płynu owodniowego (wód płodowych) do badania. {polecamy-art} Badania w ciąży - II trymestr Badanie ginekologiczne i położnicze – powinno być wykonywane co miesiąc, jest to badanie palpacyjne i przy pomocy wziernika, badanie wysokości dna macicy. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi (RR) – należy wykonywać podczas każdej wizyty u ginekologa; nie powinno przekraczać 140/90 mmHg, wysokie ciśnienie w ciąży grozi zatruciem ciążowym (gestoza). Pomiar masy ciała – należy wykonywać podczas każdej wizyty u ginekologa; powinnaś ważyć około 3-6 kg więcej niż przed ciążą. Morfologia krwi (hemoglobina HGB, krwinki czerwone E, krwinki białe L, płytki krwi PLT, hematokryt Ht, glukoza GTT) – wykonywana co miesiąc; należy powtórzyć badanie w kierunku toksoplazmozy, jeśli wcześniej wynik IgG był ujemny. Badanie ogólne moczu (barwa, przejrzystość, odczyn, ciężar właściwy, białko, glukoza, osad) – należy wykonywać co miesiąc; badanie moczu służy sprawdzeniu, czy w drogach moczowych nie ma infekcji. Badanie USG – w II trymestrze wykonywane między 19. a 22. tygodniem ciąży; to badanie jest obowiązkowe, bo ocenia anatomię płodu ze szczególnym uwzględnieniem budowy serca; już teraz możesz poznać płeć swojego dziecka. Test obciążenia glukozą – powinien być wykonany między 24. a 28. tygodniem ciąży; polega na pomiarze poziomu glukozy we krwi na czczo oraz w godzinę po wypiciu dawki 50 g glukozy, służy rozpoznaniu/wykluczeniu cukrzycy u ciężarnej. Wizyta u stomatologa – powinna odbyć się raz na 3 miesiące; po wykonaniu koniecznego leczenia trzeba kontrolować stan jamy ustnej. Jeśli badanie cytologiczne i/lub biocenoza pochwy nie zostały wykonane w I trymestrze ciąży, powinnaś dostać teraz skierowanie na te badania. U kobiet z ujemnym czynnikiem Rh należy oznaczyć przeciwciała anty-Rh. Osoba sprawująca opiekę nad twoją ciążą powinna cię skierować do położnej środowiskowo-rodzinnej, a także zasugerować uczęszczanie na zajęcia szkoły rodzenia – jeśli nie ma przeciwwskazań. Jeśli z poprzednich badań wynika, że nie masz przeciwciał przeciwko toksoplazmozie, w III trymestrze lekarz zaleci wykonanie kolejnego badania. {polecamy-art2} Badania w ciąży - III trymestr Badanie ginekologiczne i położnicze – powinno być wykonywane co cztery tygodnie, a pod koniec ciąży co tydzień; badanie służy kontroli wysokości dna macicy i rozwarcia szyjki macicy. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi (RR) – należy wykonywać podczas każdej wizyty u ginekologa; ciśnienie krwi nie powinno przekraczać 140/90 mmHg. Pomiar masy ciała – należy wykonywać podczas każdej wizyty u ginekologa; pod koniec III trymestru powinnaś ważyć około 9-12 kg więcej niż przed ciążą. Morfologia krwi (hemoglobina HGB, krwinki czerwone E, krwinki białe L, płytki krwi PLT, hematokryt Ht, glukoza GTT) – wykonywana co miesiąc; badanie służy kontroli właściwej pacy nerek oraz wykluczeniu infekcji układu moczowego. Badanie ogólne moczu (barwa, przejrzystość, odczyn, ciężar właściwy, białko, glukoza, osad) – wykonywane co miesiąc; ma na celu sprawdzenie, czy w drogach moczowych nie ma infekcji. Posiew z kanału szyjki macicy – trzeba wykonać około 37. tygodnia ciąży; sprawdza florę bakteryjną dróg rodnych, aby wykluczyć obecność bakterii niebezpiecznych dla dziecka podczas porodu, np. paciorkowców typu B. Ocena ruchliwości płodu przez matkę – można ją rozpocząć od 34. tygodnia ciąży; zapisujesz ilość ruchów płodu w określonym czasie, np. 3 razy dziennie w czasie 60 minut. Wizyta u stomatologa – raz na 3 miesiące; po wykonaniu koniecznego leczenia należy kontrolować stan jamy ustnej. Antygen HbsAg – należy wykonać pod koniec ciąży; badanie robi się w kierunku wykluczenia żółtaczki typu B. Badanie USG – w III trymestrze wykonywane po 34. tygodniu ciąży; sprawdza stan łożyska, warunki dla dalszego rozwoju dziecka w macicy i przypuszczalną masę dziecka. Badanie KTG – można je rozpocząć od 34. tygodnia ciąży; badanie monitoruje pracę serca i ruchy płodu oraz czynność skurczową macicy, powtarzane aż do porodu. Pod koniec ciąży zalecane jest również badanie przesiewowe w kierunku kiły (odczyn Wassermanna, testy kłaczkujące VDRL lub USR) i badanie czystości pochwy. Jeśli w II trymestrze ciąży badanie poziomu glukozy we krwi wyszło nieprawidłowo, w III trymestrze robi się test powtórny. {polecamy-art3} U kobiet z grupy podwyższonego ryzyka zaleca się wykonanie oznaczenia przeciwciał anty-HIV. Gdy minie 40 tydzień ciąży, zgłaszaj się do lekarza lub położnej co 2-3 dni na badanie USG i KTG. Gdy minie 41. tydzień ciąży, dostaniesz skierowanie do szpitala. VDRL w ciąży – badanie przesiewowe w kierunku kiły, wykonywane rutynowo na początku ciąży i w 37. tygodniu ciąży, czyli niedługo przed porodem, by upewnić się, czy matka nie jest zarażona bakterią kiły, groźną dla dziecka. Przeprowadzane jak każde inne badanie krwi. Niegdyś badaniem przesiewowym w diagnostyce kiły był odczyn Wassermanna (WR), ale obecnie jest on zastępowany przez inne testy diagnostyczne. Badania prenatalne – badania wykonywane w czasie ciąży, których wykonanie jest nieobowiązkowe, ale zalecane, gdy skończyłaś 35 lat lub w twojej rodzinie zdarzały się wady genetyczne. Pomagają ustalić ryzyko zachorowania i ewentualnie rozpocząć leczenie dziecka jeszcze w czasie rozwoju w łonie mamy. W przypadku niektórych badań prenatalnych można ubiegać się o ich refundację z NFZ.

Erytrocyty (krwinki czerwone) – E, RBC – 3,5 do 4,5 mln/mikrolitr. W trakcie ciąży naturalnie masz ich nieco mniej, ale ich zbyt niski poziom może świadczyć o niedoborze witaminy B12, kwasu foliowego, żelaza, może też mieć związek z utratą krwi. Glukoza – 70-105 mg% Zbyt wysoki poziom może być groźny, ponieważ jest związany z zagrożeniem cukrzycą. Zbyt niski poziom natomiast wskazuje na to, że jesz zbyt mało węglowodanów, co może być niezdrowe zarówno dla ciebie, jak i dla dziecka. Generalnie, poziom glukozy w czasie ciąży powinien utrzymywać się mniej więcej na tym samym poziomie. Hemoglobina – Hb, HGB – 11,5-13,5 g/dl Zbyt niski poziom (poniżej normy) wskazuje na anemię związaną ze zbyt małą ilością żelaza w twoim organizmie. Hematokryt (gęstość krwi) – Ht – 37-52% Wynik interpretuje się w zależoności od pozostałych elementów morfologii. Najczęściej wyższy poziom wskazuje odwodnienie, a niższy niedokrwistość. Leukocyty (krwinki białe) – L, WBC – 10-15 tys./mikrolitr Jeśli jesteś w ciąży wyższy wynik nie powinien cie martwić – jest normalny. Natomiast zbyt wysoki wskazuje infekcję lub uszkodzenie tkanek, a zbyt niski – chorobę hematologiczną. Płytki krwi (trombocyty) – PLT – 100-300 tys./mikrolitr Są bardzo ważne, ponieważ odpowiadają za krzepliwość krwi, dlatego muszą być kontrolowane przez całą ciążę. Żelazo całkowite – 60-150 mikrogram/dl Jego zbyt niski poziom wskazuje na niedokrwistość.