Znajdź zawartość

Folacynę znajdziemy w: liściach sałaty, brukselka, brokuły, wszystkie rodzaje kapust, szpinaku, pietruszce, roślinach strączkowych, owocach takich jak pomarańcze, kiwi, awokado, wątrobie drobiowej i wołowej, żółtku jaja. Obecnie coraz popularniejsze staje się dostarczanie organizmowi odpowiedniej ilości kwasu foliowego w postaci tabletek kwasu foliowego. Ile dla kogo? Nasza codzienna dieta często nie dostarcza odpowiedniej dawki kwasu foliowego. Według różnych szacunków średnie spożycie kwasu foliowego przez dorosłego człowieka waha się w granicach 0,15 – 0,25 mg, podczas gdy powinno wynosić 0,4 – 0,6 mg. Dlatego osobom, które nie dostarczają organizmowi wystarczających ilości kwasu foliowego, zaleca się jego suplementację. W praktyce najczęściej preparaty z kwasem foliowym stosowane są w okresie planowania ciąży a także w I trymestrze ciąży, np. popularny Folik. Tego typu preparaty, które dostać można w każdej aptece bez recepty, mogą być jednak stosowane w każdym wieku. W przypadku przyszłych matek prawidłowy poziom kwasu foliowego jest szczególnie ważny dla ich nienarodzonych dzieci. Działaniem profilaktycznym zmniejszającym wystąpienie wad cewy nerwowej u płodu (takich jak bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa, przepuklina oponowo-rdzeniowa) jest codzienna suplementacja w ilości 0,4 mg/dziennie szczególnie istotna dla kobiet, które próbują zajść w ciąże. Odpowiednia podaż witaminy zmniejsza ryzyko wystąpienia tych wad o ponad 70 proc. i jest niezmiernie ważna w pierwszych 4 tygodniach ciąży, gdy kobieta nie zawsze jest świadoma, iż doszło do poczęcia. Dlatego w przypadku planowania ciąży suplementacja powinna trwać minimum 3 miesiące przed planowanym poczęciem (w celu zapewnienia odpowiedniego poziomu nasycenia organizmu folacyną). Istotne jest też kontynuowanie zażywania kwasu foliowego przynajmniej przez pierwszy trymestr, gdy zachodzą bardzo intensywne podziały komórkowe, a więc wzrost i rozwój komórek organizmu płodu. Zgodnie z najnowszymi zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia z 2008 roku powinna być to dawka 0,6mg dziennie (tabelka nr 1) W przypadku wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu kobieta w kolejnej ciąży powinna przyjmować nawet 10-krotnie większą dawkę folacyny na dobę. W tym przypadku dzieje się to jednak pod opieką lekarza i z pomocą środków przepisanych na receptę. Komu zagraża niedobór Uzupełnianie kwasu foliowego w organizmie jest wskazanie nie tylko dla kobiet planujących potomstwo i będących w ciąży. Ze względu na korzystne działanie tej witaminy na wiele układów w naszym organizmie jest bardzo istotna dla wszystkich ludzi w każdym przedziale wiekowym. Jej niedobór szczególnie zagraża palaczom, osobom spożywającym alkohol, kobietom stosującym doustną antykoncepcję hormonalną bądź często korzystającym z solarium, a także osobom których dieta jest uboga w produkty bogate w foliany tj. ciemno zielone warzywa liściaste, pełne ziarna zbóż, rośliny strączkowe i wątróbkę. Dzięki zwiększaniu produkcji czerwonych krwinek, kwas foliowy pomaga zapobiegać anemii (niedokrwistości). Ponadto poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego wspomagając trawienie poprzez wydzielanie soku żołądkowego, co ułatwia pracę żołądka, wątroby i jelit. Zapobiega także występowaniu chorób układu krążenia, miażdżycy i zawałom serca, a także niektórym nowotworom (zmniejsza ryzyko występowania raka okrężnicy czy szyjki macicy) Kwas foliowy dla szczęścia Kwas foliowy bierze udział w produkcji „hormonów szczęścia”. Rzadko wspomina się, że z jego udziałem powstają tak zwane substancje neurostymulujące - serotonina, która uspokaja, relaksuje, wpływa korzystnie na sen i apetyt i adrenalina, której skutki są przeciwne, stymuluje organizm do wzmożonej pracy, szybkiej reakcji. Gdy spojrzymy na szerokie działanie tej witaminy w naszym organizmie, powinniśmy uzmysłowić sobie jak bardzo jest niezbędna dla zachowania zdrowia. Niestety niedobory folacyny występują bardzo często, dlatego pamiętajmy o jej odpowiedniej podaży zarówno z pożywieniem, a w razie konieczności o suplementacji, szczególnie istotnej dla przyszłych matek. Diana Wolańska, dietetyk kliniczny ZAPOTRZEBOWANIE NA KWAS FOLIOWY Nowe normy* Stare normy** wiek Zalecana dawka dzienna (mg/os)*** Zalecana dawka dzienna (mg/os)*** DZIECI 1-3 0,05 0,05 4-6 0,2 0,075 7-9 0,3 0,1 CHŁOPCY 10-12 0,3 0,15 13-18 0,4 0,25 DZIEWCZĘTA 10-12 0,3 0,15 13-18 0,4 0,2-0,3 MĘŻCZYŹNI 18-65 0,4 0,3 >65 0,4 0,34 KOBIETY 18-65 0,4 0,3 >65 0,4 0,32 ciężarne 0,6 0,45 karmiące 0,5 0,53 Źródło * ”Normy żywienia człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób niezakaźnych.” red. Jarosz M.; Bułhak- Jachymczyk B., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008 ** „Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy.” red. Ziemiański Ś.; Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001 *** RDA (mg/os) (ang. Recommended Daily Allowance) - zalecana dawka dzienna

Dzisiejsze zawrotne tempo życia powoduję, że odżywiamy się nieregularnie i „szybko” tzn. nasz całodzienny jadłospis jest ubogi w niezbędne dla zachowania zdrowia witaminy i składniki mineralne. Niedobór folianów może być przyczyną anemii, która nie tylko niekorzystnie wpływa na stan zdrowia przyszłej matki, ale także, gdy kobieta jest w ciąży, może zakłócić prawidłowy rozwój dziecka. Szczególnie narażone na niedobory są kobiety zażywające doustną antykoncepcję, ponieważ wchłanianie kwasu foliowego jest u nich zaburzone. Foliany mają wielokierunkowe działanie w naszym organizmie, a ich odpowiednia podaż wpływa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy a także na układ nerwowy. Ponadto kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego ukształtowania cewy nerwowej u płodu. Dlatego w celach profilaktycznych zaleca się kobietom w wieku rozrodczym jego codzienne spożycie w ilości 0,4 mg. Odpowiednia ilość kwasu foliowego jest szczególnie istotna na 4 tygodnie przed poczęciem (najlepiej gdyby był to okres nawet 3 miesięcy), ponieważ taki okres jest potrzebny do wysycenia organizmu tą niezbędną witaminą. W czasie ciąży przynajmniej przez pierwszy trymestr powinniśmy dostarczać do organizmu 0,6 mg folianów dziennie (zgodnie z przyjętymi normami żywieniowymi Instytutu Żywności i Żywienia). W celu zapewnienia odpowiedniej dawki kwasu foliowego nasz codzienny jadłospis powinien być pełen bogatych w ten składnik produktów. Należą do nich warzywa liściaste jak szpinak, wszystkie rodzaje kapust, brukselka, brokuły, sałata oraz wiele owoców (maliny, kiwi, awokado). Także wątroba, żółtka jaj i rośliny strączkowe mogą zaopatrzyć nasz organizm w jego znaczne ilości. Na uwagę zasługuję fakt, iż kwas foliowy z pożywienia jest wchłaniany jedynie około w 50 proc., dodatkowo łatwo ulega uszkodzeniu pod wpływem światła czy temperatury, dlatego warto zwłaszcza w okresach zwiększonego zapotrzebowania jak ciąża czy anemia sięgnąć po kwas foliowy w tabletkach np. popularny preparat Folik. Kwas foliowy zawarty w tabletkach jest przyswajalny prawie w 100 proc. Odpowiednia dawka kwasu foliowego zapewni zdrowie nie tylko przyszłym mamom, ale też ich pociechom. Ponieważ nasz organizm nie magazynuje tego składnika w naszym organizmie (jego nadmiar jest usuwany z moczem) starajmy się każdego dnia spożywać jak największe ilości kwasu foliowego wraz z naturalnym pożywieniem lub uzupełniajmy dietę odpowiednimi, przebadanymi klinicznie preparatami. Diana Wolańska, dietetyk kliniczny www.mediamedyczne.pl